اقیانوس‌ها، جنگل‌ها، خاک‌ نیمی از انتشار کربن انسانی را جذب می‌کنند اما با گرم شدن زمین، این فرآیندهای حیاتی در حال فروپاشی خواهد رفت.

به گزارش سرمایه فردا، فاطمه لطفی: شب که از راه می‌رسد و با ناپدید شدن نور، میلیاردها زئوپلانکتون، سخت‌پوست و دیگر موجودات دریایی به سطح آبهای اقیانوس می‌آیند تا از جلبک‌های میکروسکوپی تغذیه کنند و با طلوع خورشید به اعماق برمی‌گردند. این بزرگترین مهاجرت موجودات زمین در طول شبانه‌روز است و باعث می‌شود زائدات باقی مانده به کف اقیانوس فرو رود و سالانه میلیون‌ها تن کربن را از جو خارج شود. اما با گرم شدن زمین اتفاقات دیگری می افتد.
این فعالیت یکی از هزاران فرآیند طبیعی است که تنظیمات اقلیم زمین را انجام می‌دهد. اقیانوس‌ها، جنگل‌ها، خاک‌ و دیگر سینک‌های طبیعی کربن کره زمین با هم حدود نیمی از انتشارات انسانی را جذب می‌کنند .اما با گرم شدن زمین، دانشمندان نگران هستند که این فرآیندهای حیاتی در حال فروپاشی باشند.
در سال ۲۰۲۳، گرم‌ترین سال ثبت شده تاکنون، یافته‌های اولیه توسط یک تیم بین‌المللی از محققان نشان داد که مقدار کربن جذب شده توسط خشکی به طور موقت کاهش یافته است. نتیجه نهایی این بود که جنگل، گیاهان و خاک تقریبا هیچ کربنی جذب نمی‌کنند.
علائم هشدار دهنده در دریا نیز وجود دارد. یخچال‌های گرینلند و صفحات یخی قطب شمال سریع‌تر از حد انتظار آب می‌شوند، درنتیجه جریان اقیانوسی گلف استریم را مختل می‌کند و سرعت جذب کربن را در اقیانوس‌ها کاهش می‌دهد. ذوب شدن یخ دریا زئوپلانکتون‌های جلبک خوار را بیشتر در معرض نور خورشید قرار می‌دهد، این تغییر می‌تواند آنها را برای مدت طولانی‌تری در اعماق دریا نگه دارد و مهاجرت عمودی که کربن را در کف اقیانوس ذخیره می‌کند، مختل کند.

گرم شدن زمین و فروپاشی جذب کربن موقتی است؟

گرم شدن زمین و فروپاشی جذب کربن زمین در سال ۲۰۲۳ می‌تواند موقتی باشد: اگر محدودیت‌هایی چون خشکسالی یا آتش‌سوزی به‌وجود نیاید زمین دوباره به روند جذب کربن باز می‌گردد. اما همین امر گرم شدن زمین و فروپاشی جذب کربن و شکنندگی این اکوسیستم‌ها را نشان می‌دهد که پیامدهای زیادی برای بحران آب‌وهوایی دارد.
رسیدن به اهداف انتشار صفر خالص بدون طبیعت غیر ممکن است. در غیاب فناوری که بتواند کربن اتمسفر را در مقیاس بزرگ حذف کند، جنگل‌های وسیع زمین، علفزارها، باتلاق‌های تورب نارس و اقیانوس‌ها تنها گزینه برای جذب آلودگی کربن انسان هستند که در سال ۲۰۲۳ به رکورد ۳۷٫۴ میلیارد تن رسید.
حداقل ۱۱۸ کشور برای دستیابی به اهداف ملی اقلیمی به زمین متکی هستند. اما افزایش دما، افزایش شدید رخ‌دادهای اقلیمی و خشکسالی، اکوسیستم ها را به قلمروی ناشناخته سوق می‌دهد.
در ۱۲۰۰۰ سال گذشته، اقلیم زمین تعادلی شکننده داشته است. الگوهای اقلیمی پایدار آن امکان توسعه کشاورزی مدرن را فراهم کرد، که اکنون جمعیتی بیش از ۸ میلیارد نفر را از آن بهره می‌برند.
دی اکسید کربن بالاتر می‌تواند به معنای رشد سریع گیاهان باشد و کربن بیشتری را ذخیره کند. اما این تعادل به دلیل افزایش گرما در حال تغییر است.

تنها یک جنگل استوایی بزرگ در حوضه کنگو هنوز به جذب کربن ادامه می‌دهد. حوضه آمازون که به دلیل الگوهای اقلیمی ال‌نینو، جنگل‌زدایی و گرمای جهانی خشکسالی بی‌سابقه‌ای را تجربه می‌کند. و گسترش کشاورزی، جنگل‌های بارانی استوایی در جنوب شرق آسیا را به منبع خالص انتشار گازهای گلخانه‌ای تبدیل کرده است.
انتظار می‌رود انتشارات کربن خاک تا پایان قرن ۴۰ درصد افزایش یابد.در حالی که مقدار کل کربن جذب شده توسط جنگل‌ها بین سال‌های ۱۹۹۰ تا ۲۰۱۹ ثابت بوده، اما به طور قابل توجهی بر اساس ویژگی مناطق مختلف متفاوت است. جنگل‌های شمالی- محل حدود یک‌سوم کل کربن موجود در خشکی، که در سراسر روسیه، اسکاندیناوی، کانادا و آلاسکا امتداد دارند- کاهش شدیدی در میزان جذب کربن داشته‌اند و به دلیل بحران اقلیم، شیوع آفت‌ها، آتش‌سوزی و چوب‌بری بیش از یک سوم کاهش یافته است.
دانشمندان می‌گویند مدت ۸ سال است که با گرم شدن زمین جذب کربن در نیمکره شمالی، که بیش از نیمی از جذب CO2 را انجام می‌دهد، کاهش یافته. هیچ دلیلی وجود ندارد که باور کنیم جذب کربن دوباره آغاز خواهد شد.
اقیانوس‌ها در دهه‌های اخیر ۹۰درصد گرمایش حاصل از سوخت‌های فسیلی را جذب کرده‌اند و باعث افزایش دمای دریاها شده‌اند.اما مشکل بزرگ گرم شدن زمین و فروپاشی جذب کربن این است که بسیاری از مدل‌های اقلیمی این فروپاشی جذب کربن توسط طبیعت را نادیده می‌گیرند.
مدل‌های اقلیمی اینطور تنظیم شده‌اند که این فروپاشی به آرامی و طی ۱۰۰ سال آینده رخ می‌دهد. اما دانشمندان می‌گویند این روند درواقع خیلی سریع‌تر در حال رخ‌دادن است.