چهارشنبه ۲۸ آذر ۱۴۰۳
خاموشی ها ادامه پیدا کرده است و وزارت نیرو و نفت همچنان درگیر اختلافشان بر سر سوخت مایع است. اما برنامه آقای وزیر چیست؟
به گزارش سرمایه فردا، پس از آغاز خاموشی ها در ماه‌های اخیر و در پی نارضایتی‌های به وجود آمده علی آبادی وزیر نیرو، در ششم آذر ماه با حضور در صحن مجلس به کاهش سوخت گاز تحویلی به نیروگاه‌ها از ابتدای سال جاری اشاره کرد و گفت: “ضرورت استفاده از ذخایر مخازن گازوئیل به عنوان سوخت جانشین منجر به کاهش مخازن سوخت گازوئیل شده است. به منظور جلوگیری از کاهش بیشتر این مخازن، عملاً نمی‌توان از ظرفیت نیروگاه‌های موجود که آمادگی کامل برای تولید برق اضافه‌تر بر نیاز مصرف‌کنندگان دارند، استفاده نمود و ناچاراً محدودیت‌های برنامه‌ریزی شده طی چند روز برای مشترکان عزیز اعمال شد.”
وی همچنین به میزان قابل توجهی تلف شدن انرژی در نیروگاه‌ها و شبکه برق اشاره کرد و تأکید کرد که این موضوع نیازمند مدیریت صحیح در وزارت نیرو است. استخراج انرژی در کشور بیشتر توسط وزارت نفت انجام می‌گیرد که شامل نفت و گاز است و در صنایع مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد و سهم وزارت نیرو در استخراج منابع انرژی اولیه کمتر از پنج درصد است.
سؤالی که در این میان از سوی نمایندگان مجلس و کارشناسان مطرح می‌شود این است که با توجه به سهم پایین وزارت نیرو در حوزه انرژی و وابسته بودن آن به وزارت نفت، چرا این دو وزارتخانه ادغام نمی‌شوند؟ این ادغام می‌تواند به بهبود مدیریت منابع انرژی و کاهش خاموشی ها کمک کند.
با توجه به چالش‌های موجود در تأمین سوخت نیروگاه‌ها و مدیریت انرژی، نیاز به بررسی دقیق‌تر و اتخاذ تصمیمات مناسب برای بهبود وضعیت انرژی کشور احساس می‌شود. ادغام وزارت نیرو و نفت شاید یکی از راهکارهای مؤثر در این زمینه باشد.
مسئله اصلی در نارضایتی‌های به وجود آمده این است که آمارهای موجود نشان می‌دهد که ذخیره سوخت گازوئیل نیروگاه‌های کشور در مدت خاموشی‌ها نسبت به مدت مشابه سال قبل ۶۵ درصد کاهش یافته است. از این میزان، ۹۲ درصد (معادل ۱۶۰۲ میلیون لیتر) مربوط به نیمه شمالی کشور است. همچنین، تخصیص گاز نیز تا امروز ۴.۵ میلیارد لیتر کمتر از مدت مشابه سال قبل بوده که این کاهش تا کنون با مصرف سوخت مایع (گازوئیل و مازوت) جبران شده است.
کاهش دمای هوا و تداوم سرما در اکثر نقاط کشور و افزایش مصرف گاز خانگی، تحویل سوخت کافی به نیروگاه‌ها را با مشکل مواجه کرده است. این بحران به‌ویژه در نیمه شمالی کشور باعث شده که گاز تحویلی به نیروگاه‌های این منطقه در هفته جاری به صفر برسد و در نتیجه، بیش از ۸۰۰۰ مگاوات تولید برق نیروگاه‌های این منطقه متوقف شود و محدودیت‌هایی در مصرف برق برای مشترکان اعمال گردد.
از سوی دیگر، شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران اعلام کرده است که تولید و تحویل سوخت به تمامی بخش‌های صنعتی و خانگی بدون کم و کاستی انجام شده است. در پاییز امسال، تولید و تحویل سوخت نیروگاهی روندی افزایشی داشته است. بر اساس آمارهای این شرکت، در آذر ۱۴۰۳، ۴ میلیارد لیتر سوخت مایع بیشتر از سال گذشته به نیروگاه‌های کشور تحویل شده است.
کمبود گاز نه تنها منجر به خاموشی ها در بخش خانگی شده است. بلکه پتروشیمی‌ها و صنایع نیز به تعطیلی کشانده است و در صورت ادامه‌دار بودن این روند، خسارات جبران‌ناپذیری به اقتصاد کشور وارد خواهد شد. معمولاً در اسفندماه با استدلال کمبود در بازار، قیمت محصولات افزایش می‌یابد که این امر می‌تواند وضعیت نابسامان اقتصادی کشور را دوچندان کند. برخی نمایندگان مجلس نیز اعلام کرده‌اند که این شرایط می‌تواند منجر به استیضاح وزرای نفت و نیرو شود.
پس با توجه به بحران‌های موجود در تأمین سوخت نیروگاه‌ها و پیامدهای ناشی از آن، لازم است که تدابیر لازم برای مدیریت بهتر منابع انرژی و جلوگیری از خاموشی‌ها و تعطیلی‌های بیشتر اتخاذ شود. ادغام وزارت نیرو و نفت یکی از راهکارهایی است که تا کنون معرفی شده و این موضوع توسط کارشناسان مرکز پژوهش‌های مجلس در دست بررسی است.
همه اینها در حالی رخ داده است که تقسیم وظایف در حوزه انرژی بین دو وزارتخانه، هزینه‌های مختلفی را به دولت و کشور تحمیل کرده است. برای مثال، در پرداخت حق ارتفاع اگر کابل برق و لوله‌های نفت و گاز از یک زمین کشاورزی منتقل شود، هر وزارتخانه باید جداگانه حق ارتفاع پرداخت کند. در صورتی که این نوع پرداخت‌ها در صورت تجمیع فقط یک بار پرداخت می‌شد
از سوی دیگر با توجه به اینکه وظیفه تأمین سوخت نیروگاه‌ها با وزارت نیرو نیست، این وزارتخانه کمتر دغدغه کاهش مصرف سوخت را دارد. ابتدای امسال، ۵۳ درصد ظرفیت نیروگاهی کشور متعلق به نیروگاه‌های گازی و بخاری بوده است. با تبدیل این نیروگاه‌ها به سیکل ترکیبی، امکان تولید برق بیشتر با مصرف سوخت کمتر فراهم می‌شد.
سید سعید میر شریفی، ناظر عالی شرکت‌های توزیع برق، اخیراً اعلام کرده است که ۱۱.۷ درصد تلفات انرژی در شبکه توزیع انرژی وجود دارد.
یکی از نکات دیگر مطرح شده این است که سبد سوختی متنوع به‌ویژه در حوزه نیروگاهی وجود ندارد. بیش از ۸۰ درصد سوخت نیروگاه‌های حرارتی کشور گاز طبیعی است؛ ولی وزارت نیرو بدون توجه به اهمیت گاز طبیعی و مشکلات تولید آن در کشور، نیروگاه‌ها را گاز پایه کرده است.
اهمیت مدیریت واحد در حوزه انرژی
در صورت یکپارچگی مدیریت، وزارت نفت با احساس مسئولیت می‌توانست با افزایش کیفیت سوخت نیروگاه‌ها به افزایش راندمان آن‌ها کمک کند. کیفیت سوخت می‌تواند بر میزان احتراق کامل تأثیر بگذارد. سوخت‌های خالص و با کیفیت بالا معمولاً احتراق بهتری دارند و منجر به کاهش سوخت‌های زائد و افزایش راندمان انرژی می‌شوند. همچنین، سوخت‌های با ناخالصی بالا ممکن است باعث ساییدگی و آسیب به تجهیزات نیروگاه شوند و هزینه‌های تعمیر و نگهداری را افزایش دهند.
پس وجود مدیریت واحد در حوزه انرژی می‌توانست از قطعی‌های اخیر جلوگیری کند. در این صورت، به‌جای اینکه وزیر نیرو توپ را به زمین وزارت نفت بیندازد، پاسخگو می‌بود.
در نهایت باید گفت، برای بهبود مدیریت انرژی و جلوگیری از قطعی‌های برق، لازم است که تدابیری مناسب برای هماهنگی و اتصال این وزارتخانه‌ها اتخاذ شود تا با بهبود کیفیت سوخت و اقدامات مشابه نظیر نظم در تحویل سوخت نیروگاه‌ها به کاهش هزینه‌ها و افزایش بهره‌وری در تولید و توزیع انرژی کمک شود.
تمام حقوق برای پایگاه خبری سرمایه فردا محفوظ می باشد کپی برداری از مطالب با ذکر منبع بلامانع می باشد.
سرمایه فردا