پایگاه خبری سرمایه فردا

همزمان با آغاز عملیات زمینی اسرائیل در غزه، وزیر خارجه آمریکا مارکو روبیو وارد قطر شد؛ سفری که پس از دیدار جنجالی‌اش با نتانیاهو در تونل‌های زیر مسجدالاقصی انجام شد. در حالی که واشنگتن مدعی بی‌اطلاعی از حمله اسرائیل به دوحه است، گزارش‌های متعدد نشان می‌دهند ترامپ از قبل در جریان بوده و حتی هواپیماهای سوخت‌رسان آمریکایی در عملیات مشارکت داشته‌اند. این تناقض‌ها، ادعای همکاری دفاعی آمریکا با قطر را زیر سؤال برده و بیانیه وزارت خارجه قطر نیز نشان می‌دهد دوحه دیگر حاضر به ایفای نقش میانجی نیست.

در حالی که چین با نمایش قدرت نظامی و دیپلماتیک، هشتادمین سالگرد پیروزی بر ژاپن را جشن گرفت، نشانه‌های شکل‌گیری نظمی جهانی با محوریت پکن بیش از پیش آشکار شده‌اند. جان رنی شورت، استاد سیاست عمومی، معتقد است که جهان از نظم تک‌قطبی تحت رهبری آمریکا عبور کرده و اکنون در مرحله گذار به یک نظم چندقطبی قرار دارد؛ نظمی که چین، آمریکا و اروپا هر یک با چالش‌های داخلی و رقابت‌های ژئوپولیتیکی، برای تثبیت جایگاه خود در آن تلاش می‌کنند. این گذار، نه‌تنها پایان «قرن آمریکایی» را رقم زده، بلکه پرسش‌هایی بنیادین درباره آینده اتحادها، منافع مشترک جهانی و احتمال درگیری‌های نوظهور را پیش روی قدرت‌های بزرگ قرار داده است.

یک سال پس از هشدار رهبر انقلاب درباره بی‌آبرویی رژیم صهیونیستی و تمدن غرب در پی شکست طوفان الاقصی، داده‌های آماری و تحلیل‌های راهبردی نشان می‌دهند که این پیش‌بینی به واقعیت نزدیک شده است. افکار عمومی آمریکا، نخبگان سیاسی و حتی جامعه یهودیان این کشور، دیگر حمایت بی‌قید و شرط از اسرائیل را برنمی‌تابند. جنگ غزه، نه‌تنها جایگاه اسرائیل را در واشنگتن متزلزل کرده، بلکه اتحاد دیرینه آمریکا و رژیم صهیونیستی را به بحرانی بی‌سابقه کشانده است.

دولت ایالات متحده با بدهی‌ای فراتر از تصور، همچنان در صدر اقتصاد جهانی ایستاده است. این بدهی نه حاصل چاپ پول، بلکه نتیجه فروش اوراق قرضه‌ای است که توسط دولت‌های خارجی خریداری می‌شود. چرخه‌ای پیچیده و ساختارمند که نه‌تنها تأمین مالی آمریکا را تضمین می‌کند، بلکه وابستگی اقتصادهای دیگر به دلار را نیز افزایش می‌دهد. آیا این بدهی عظیم پایدار است؟ پاسخ در دل همین چرخه نهفته است.

از آغاز جنگ غزه، موجی از اعتراضات دانشجویی در آمریکا علیه جنایات رژیم صهیونیستی شکل گرفت؛ اما با روی کار آمدن دولت ترامپ، این اعتراضات با سرکوبی بی‌سابقه مواجه شد. از تهدید به قطع بودجه‌های فدرال و اخراج دانشجویان خارجی گرفته تا دخالت در محتوای آموزشی و تفتیش عقاید، دانشگاه‌ها به ابزار اجرای سیاست‌های امنیتی و تبلیغاتی دولت تبدیل شدند. در این میان، آزادی بیان و استقلال علمی قربانی تعریفی تازه از «یهودستیزی» شد که هر انتقاد از اسرائیل را جرم تلقی می‌کرد.

افشای گزارش محرمانه آژانس اطلاعات دفاعی آمریکا درباره ناکامی حملات به تأسیسات هسته‌ای ایران، نه‌تنها روایت رسمی کاخ سفید را زیر سؤال برد، بلکه به برکناری ژنرال جفری کروز، رئیس این آژانس، منجر شد. این اقدام، نمادی از ترجیح وفاداری سیاسی بر تحلیل‌های میدانی در دولت ترامپ است؛ الگویی که رسانه‌های آمریکایی آن را نشانه‌ای از سیاسی‌سازی نهادهای اطلاعاتی و سرکوب حقیقت برای حفظ تصویر «آمریکای قدرتمند» می‌دانند. برکناری کروز، حالا به نماد تعارض میان واقعیت‌های امنیتی و روایت‌های تبلیغاتی بدل شده است.

نشست اخیر میان رؤسای جمهور آمریکا و روسیه در آلاسکا، فراتر از مذاکره‌ای درباره بحران اوکراین، به نمایش پیچیده‌ای از بازآرایی قدرت‌های جهانی بدل شد. انتخاب آلاسکا با پیشینه‌ای نمادین، نشانه‌ای از تلاش واشینگتن برای مهار چین از مسیر تعامل با مسکو بود؛ تلاشی که با نمادهای شوروی‌گرایانه، نمایش‌های نظامی و پیام‌های چندلایه همراه شد. این دیدار، نه‌تنها آزمونی برای سنجش تمایلات راهبردی روسیه، بلکه پیامی هشدارآمیز برای پکن و نشانه‌ای از بازتعریف مثلث ژئوپولیتیک آمریکا-روسیه-چین در نظم جهانی آینده بود.

نشست سه‌ساعته دونالد ترامپ و ولادیمیر پوتین در آلاسکا، نقطه عطفی در سیاست خارجی آمریکا نسبت به جنگ اوکراین بود؛ دیداری که با غیبت زلنسکی و در سایه فشارهای اروپا، به صحنه‌ای برای بازتعریف معادلات قدرت بدل شد. ترامپ با فاصله‌گرفتن از مواضع پیشین خود، به جای آتش‌بس فوری، بر توافق صلح جامع تأکید کرد؛ رویکردی که هم‌راستا با خواسته‌های کرملین و به‌زعم تحلیلگران، امتیازی بزرگ برای پوتین محسوب می‌شود. در حالی که اروپا نگران تضعیف وحدت غرب است، ترامپ وعده دیدار سه‌جانبه با زلنسکی و پوتین را داده و تلاش دارد خود را به‌عنوان معمار صلح معرفی کند—حتی اگر هدف نهایی، جایزه نوبل باشد.

نشست پرحاشیه ترامپ و پوتین در آلاسکا، با امید به پایان جنگ اوکراین آغاز شد اما با ابهام و بی‌نتیجه به پایان رسید. در پایگاه نظامی المندورف، ترامپ با نمایش قدرت وارد میدان شد، اما پوتین با تجربه دیپلماتیک و بازی روانی، صحنه را در اختیار گرفت. هرچند توافقی حاصل نشد، اما این دیدار می‌تواند نقطه‌عطفی در بازتعریف مناسبات جهانی و نقش‌آفرینی دو قدرت بزرگ باشد.