پایگاه خبری سرمایه فردا

چهل‌وسومین جشنواره جهانی فیلم فجر با حضور ده اثر ایرانی و تولیدات مشترک، تصویری چندوجهی از سینمای امروز ایران را به نمایش گذاشته است؛ آثاری که از درام‌های خانوادگی و اجتماعی تا روایت‌های جنگی و مستندهای انسانی را در بر می‌گیرند و تلاش دارند صدای سینمای ایران را در میدان جهانی بلندتر کنند.

وینس گیلیگان پس از «برکینگ بد» و «Better Call Saul» این‌بار با «پلوریبوس» جهانی ساخته که در آن شادی عمومی نه موهبتی انسانی، بلکه ویروسی فراگیر است؛ ویروسی که همه را آرام و راضی می‌کند، جز یک نویسنده میانسال که مقاومتش علیه موج خوشحالی، او را به مسئله‌ای امنیتی و سوژه‌ای علمی بدل می‌سازد.

در سینمای تجاری ایران، گاهی آنچه مخاطب را به سالن می‌کشاند، نه خود فیلم بلکه خبر فروش آن است. «کج‌پیله» نیز با همین فرمول ساخته شده؛ فیلمی که بیشتر از آنکه بر روایت و کیفیت تکیه کند، بر ترفندهای تبلیغاتی و شوک‌آفرینی در فضای مجازی سوار شده است. از بازی زن‌پوش الناز شاکردوست تا حضور بی‌ربط چهره‌های فرهنگی، همه چیز در خدمت دیده شدن است—اما نه در پرده سینما، بلکه در اکسپلورر اینستاگرام. این فیلم، بازتابی از سینمایی است که به‌جای ساختن، به خبرسازی دل بسته و در مسیر عقب‌گرد، بازیگرانش را نیز با خود به گذشته می‌برد.

در «خانه‌ای از دینامیت»، کاترین بیگلو جهان را در آستانه انفجار تصویر می‌کند—نه فقط از منظر یک حمله اتمی خیالی، بلکه از دل اضطراب‌های واقعی قدرت‌های جهانی در عصر فروپاشی نظم تک‌قطبی. فیلم، با روایتی چندلایه و پرتنش، مخاطب را به قلب اتاق‌های تصمیم‌گیری می‌برد تا از درون ساختار قدرت، پرسش‌هایی درباره اخلاق، امنیت و مسئولیت عمومی را پیش بکشد.

در روزهایی که خبر درگذشت محمد کاسبی بار دیگر نام او را بر سر زبان‌ها انداخت، یاد فیلمی زنده شد که تنها تجربه کارگردانی‌اش بود؛ «شنا در زمستان». فیلمی که از دل خاطرات شخصی، باورهای مذهبی و دغدغه‌های اجتماعی ساخته شد، اما با برخورد سرد مدیران فرهنگی، به جای آغاز یک مسیر، به نقطه پایان رسید. این روایت، نه فقط درباره یک فیلم، بلکه درباره دو دوست است؛ محمد کاسبی و مجید مجیدی، که در آغاز راه با هم بودند، اما سرنوشت‌شان در دو مسیر متفاوت رقم خورد.

سینمای دفاع مقدس در ایران، برخلاف تصور رایج، تنها واکنشی به جنگ نبود بلکه به مرور به بستری برای بازنمایی مفاهیم عمیق‌تری از قهرمانی، عرفان و خودباوری تبدیل شد. از دهه ۷۰ تا امروز، مسیر پرتره‌نگاری از سرداران شهید با فراز و فرودهای متعدد همراه بوده—از تجربه‌های پراکنده و ناموفق تا شکل‌گیری جریان‌های مؤثر در تلویزیون و نهایتاً بازگشت چهره‌هایی چون ابراهیم حاتمی‌کیا برای تثبیت این روایت در سینما.

با انتخاب فیلم «علت مرگ: نامعلوم» به‌عنوان نماینده ایران در اسکار، ادعای تازه‌ای درباره سرقت ایده از سوی یک فیلمساز کوتاه به نام سیدمرتضی مرتضایی مطرح شده است. این ادعا، شباهت‌هایی با پرونده جنجالی فیلم «قهرمان» اصغر فرهادی دارد و بار دیگر توجه‌ها را به مسئله قدیمی و پرچالش سرقت ایده در سینمای ایران جلب کرده است؛ موضوعی که در غیاب سازوکارهای شفاف و بانک‌های اطلاعاتی جامع، همچنان قربانیان خاموشی دارد.

ورود نسل تازه‌ای از فیلم‌سازان ایرانی در دهه ۹۰، هم‌زمان با تحولات اقتصادی سینمای ایران و رشد شبکه نمایش خانگی، بستری فراهم کرد تا کارگردانانی مانند هومن سیدی، محمدحسین مهدویان و نرگس آبیار در دو مدیوم سینما و سریال‌سازی طبع‌آزمایی کنند. این گزارش با نگاهی تحلیلی به آثار این سه چهره، به بررسی کیفیت روایت، سبک کارگردانی و تأثیر مناسبات مالی بر مسیر حرفه‌ای آنان می‌پردازد؛ مسیری که گاه با نوآوری همراه بوده و گاه با تکرار و فاصله گرفتن از جهان نمایشی اولیه.

در دهه‌ای که رسانه‌های سنتی ایران با بحران اعتماد و محدودیت‌های محتوایی دست‌وپنجه نرم می‌کنند، یوتیوب به سکوی تازه‌ای برای گفت‌وگو، تحلیل و روایت تبدیل شده است؛ بستری که نه‌تنها مرجعیت رسانه‌ای را از صداوسیما و شبکه‌های ماهواره‌ای گرفته، بلکه چهره‌های شناخته‌شده را به مهاجرت رسانه‌ای و بازتعریف ارتباط با مخاطب واداشته است. این تحول، نقطه عطفی در تاریخ رسانه‌ای ایران است؛ جایی که مخاطب دیگر صرفاً بیننده نیست، بلکه شریک تولید محتواست.