پایگاه خبری سرمایه فردا

خطیب نماز جمعه تهران با انتقاد شدید از سیاست‌های ایالات متحده، دونالد ترامپ را عامل اصلی تروریسم جهانی معرفی کرد و گفت: آمریکا با پاره کردن برجام نشان داد که اهل مذاکره نیست و توصیه به گفت‌وگو با چنین کشوری، ساده‌لوحی سیاسی است.

در روزی که میلیون‌ها آمریکایی از ۲۵۰۰ نقطه کشور به خیابان آمدند، شعار «نه به شاه» تنها یک اعتراض سیاسی نبود؛ بیانیه‌ای جمعی بود علیه آنچه معترضان سقوط به دیکتاتوری می‌نامند. این جنبش، با حضور نسل‌های مختلف و حمایت اتحادیه‌های کارگری، فصل تازه‌ای از مقاومت مدنی را رقم زد.

در حالی‌که ایران پایان رسمی قطعنامه ۲۲۳۱ را اعلام کرده، غرب با روایت سیاسی از بازگشت تحریم‌ها سخن می‌گوید. آنچه در شورای امنیت جریان دارد، نه جدال حقوقی، بلکه امتداد رقابت قدرت میان شرق و غرب است.

در بحبوحه تحلیل‌های حقوقی و امنیتی درباره مکانیسم ماشه، آنچه در اقتصاد ایران درد می‌کند نه فقط نرخ دلار و طلا، بلکه «و غیره»‌ای است که در سایه ابهام، بی‌اعتمادی و سیاست‌زدگی، به بحران تبدیل شده است. این یادداشت با نگاهی طنزآلود اما تحلیلی، از سردرگمی تصمیم‌گیران، تشخیص‌های روان‌پزشک‌نما، و نسخه‌های ناکارآمد عبور می‌کند تا به راهکارهایی برای مهار تورم، کنترل انتظارات و بازسازی اعتماد عمومی برسد—از اصلاح یارانه‌ها تا تعرفه‌گذاری هدفمند و بازتعریف نقش دولت در بازار.

در حالی‌که بازگشت قطعنامه‌های شورای امنیت ایران را با چالش‌های دیپلماتیک و اقتصادی تازه‌ای روبه‌رو کرده، بخشی از جریان‌های سیاسی داخلی به‌جای تمرکز بر حل بحران، سرگرم بازآفرینی منازعات قدیمی و تضعیف دولت چهاردهم شده‌اند. این قطبی‌سازی نه‌تنها کمکی به عبور از بحران نمی‌کند، بلکه زمینه‌ساز سناریوی خطرناک‌تری است: ناتمام ماندن دولت و انتخابات زودهنگام.

در دنیای سیاست، برخی واژه‌ها تنها در متن توافق‌ها و بیانیه‌ها باقی نمی‌مانند؛ آن‌ها به زندگی روزمره مردم نفوذ می‌کنند، به گفت‌وگوهای خانوادگی، به نوسان بازار، به اضطراب جمعی. «مکانیسم ماشه» یکی از همین واژه‌هاست—ابزاری حقوقی با پیامدهایی روانی، اجتماعی و ارتباطی که اگر درست مدیریت نشود، می‌تواند به زخم جمعی بدل شود. این گزارش، روایتی تحلیلی است از تأثیرات پنهان و آشکار مکانیسم ماشه بر روان جامعه و نقش حیاتی ارتباطات در مهار آن.

در شامگاه شنبه ۲۷ سپتامبر ۲۰۲۵، دستور اعزام نیروهای فدرال به پورتلند از سوی رئیس‌جمهور ایالات متحده، موجی از واکنش‌های سیاسی، حقوقی و اجتماعی را به‌دنبال داشت. این تصمیم، که با تأکید بر استفاده از «قوه قهریه کامل» همراه بود، در شرایطی اتخاذ شد که آمارهای رسمی از کاهش جرایم خشونت‌آمیز خبر می‌دهند. اکنون، پورتلند به نقطه‌ای بحرانی در تقابل میان دولت فدرال و مقامات محلی تبدیل شده است—آزمونی برای دموکراسی، حقوق مدنی و انسجام ملی.

در ساعت ۳:۳۰ بامداد، قطعنامه‌های تعلیق‌شده شورای امنیت علیه ایران به‌طور رسمی بازگشتند؛ اما این بازگشت، نه با اجماع جهانی همراه بود و نه با پذیرش حقوقی از سوی تهران، مسکو و پکن. آنچه در ظاهر یک اقدام حقوقی به نظر می‌رسد، حالا به صحنه‌ای از تقابل دیپلماتیک و شکاف عمیق میان شرق و غرب بدل شده است—تقابلی که مشروعیت نهادهای بین‌المللی را نیز به چالش کشیده است.

در حالی‌که تحریم‌های غرب با هدف فلج‌سازی اقتصادهای مستقل طراحی شده‌اند، کشورهای متحد مقابل آمریکا با بازآرایی ساختارهای تولید، توسعه مسیرهای تجاری جایگزین، و بهره‌گیری از نهادهای چندجانبه مانند بریکس و شانگهای، نشان داده‌اند که مقاومت اقتصادی نه‌تنها ممکن است، بلکه می‌تواند به بستری برای بازتعریف جایگاه ژئوپلیتیکی کشورها در نظم جهانی تبدیل شود. این مسیر، از تاب‌آوری صنعتی تا دیپلماسی مالی، اکنون به الگویی برای عبور از فشارهای یک‌جانبه بدل شده است.