پنجشنبه ۱ آذر ۱۴۰۳
محدودیت‌ها در دسترسی فناوری ایران، همکاری‌های علمی و فرصت‌های شغلی ایجاد کرده و عامل فرار مغزها شده است.
به گزارش سرمایه فردا، تحریم‌ها بر فناوری ایران تأثیرات گسترده داشته و اثر قابل‌توجهی بر اقتصاد، توسعه فناوری، و زندگی روزمره این کشور داشته است. در اینجا برخی از تأثیرات کلیدی آمده است.
نیمه‌هادی‌ها و الکترونیک: تحریم‌ها دسترسی ایران به نیمه‌هادی‌ها، ریزتراشه‌ها و سایر قطعات مهم را محدود کرده است و توسعه بخش‌هایی مانند مخابرات، رایانه و اتوماسیون صنعتی را کند کرده است. کمبود سخت‌افزارهای پیشرفته همچنین بخش‌هایی مانند مراقبت‌های بهداشتی، هوافضا و تولید را تحت تأثیر قرار داده است.
زیرساخت مخابراتی: تحریم‌هایی که دسترسی به تجهیزات و نرم‌افزارهای شبکه‌سازی را محدود می‌کنند، زیرساخت‌های اینترنت و سیستم‌های مخابراتی ایران را تحت تأثیر قرار داده‌اند. این موضوع منجر به کندی سرعت اینترنت و ناتوانی در به‌روزرسانی شبکه‌ها به‌صورت همزمان با سایر کشورها شده است.
محدودیت‌های نرم‌افزاری: بسیاری از خدمات و نرم‌افزارهای جهانی به دلیل تحریم‌ها در ایران در دسترس نیستند. به عنوان مثال، شرکت‌هایی مانند مایکروسافت، گوگل و ادوبی دسترسی به بسیاری از محصولات و خدمات خود را محدود کرده‌اند که این موضوع کسب‌وکارها، توسعه‌دهندگان و محققانی که به ابزارهایی مانند خدمات ابری و سیستم‌عامل‌ها نیاز دارند را تحت تأثیر قرار داده است.
موانع انتقال فناوری: ناتوانی در واردات ماشین‌آلات کلیدی، نرم‌افزارهای صنعتی و تجهیزات پیشرفته، توانایی ایران برای نوآوری، مدرن‌سازی صنایع و رقابت در سطح جهانی را محدود کرده است. این موضوع شامل بخش‌هایی مانند نفت و گاز، خودرو، الکترونیک و داروسازی می‌شود که به‌شدت به فناوری‌های خارجی وابسته‌اند.
تحقیقات و توسعه (R&D): موسسات دانشگاهی و شرکت‌های فناوری در ایران با مشکلاتی در زمینه به‌دست آوردن تجهیزات مدرن و دسترسی به پلتفرم‌های همکاری بین‌المللی مواجه هستند. این موضوع سرعت پیشرفت علمی و نوآوری فناوری در زمینه‌های مختلف مانند هوش مصنوعی، امنیت سایبری و تولید پیشرفته را کاهش داده است.
دسترسی محدود به دستگاه‌های مصرفی: ایرانیان در دسترسی به آخرین مدل‌های گوشی‌های هوشمند، لپ‌تاپ‌ها و دستگاه‌های الکترونیکی با مشکل مواجه هستند، زیرا تحریم‌ها دسترسی به برندهای جهانی مانند اپل و سامسونگ را محدود کرده است. اگرچه این محصولات گاهی از طریق بازارهای خاکستری وارد ایران می‌شوند، اما معمولاً گران‌تر هستند و خدمات رسمی نیز به‌راحتی در دسترس نیست.
محدودیت خدمات دیجیتال: بسیاری از پلتفرم‌های دیجیتال جهانی مانند فروشگاه‌های اپلیکیشن، سیستم‌های پرداخت (مانند پی‌پال و ویزا) و خدمات ابری در ایران قابل‌دسترسی نیستند. این موضوع کارآفرینان، توسعه‌دهندگان و استارتاپ‌های ایرانی را از یکپارچگی با اقتصاد دیجیتال جهانی بازداشته است. به عنوان مثال، توسعه‌دهندگان اپلیکیشن ایرانی برای قرار دادن اپلیکیشن‌های خود در فروشگاه‌های جهانی با مشکل مواجه‌اند و کاربران نیز نمی‌توانند به‌راحتی به خدماتی مانند گوگل پلی یا اپ استور اپل دسترسی داشته باشند.
افزایش هزینه‌ها: نبود دسترسی مستقیم به فناوری ایران باعث می‌شود شرکت‌های ایرانی به واسطه‌ها یا بازار سیاه برای به‌دست آوردن کالاهای موردنیاز خود متوسل شوند که معمولاً با هزینه‌های بالاتری همراه است. این امر هزینه تولید را افزایش داده و رقابت‌پذیری محصولات ایرانی را در داخل و خارج از کشور محدود کرده است.
تأثیر بر بخش انرژی: بخش مهم انرژی ایران، به‌ویژه نفت و گاز، به‌شدت تحت تأثیر ناتوانی در واردات تجهیزات تخصصی، فناوری‌ها و نرم‌افزارهای موردنیاز برای اکتشاف، استخراج و پالایش قرار گرفته است. این موضوع رشد و بهبود کارایی در این بخش را که برای اقتصاد ایران حیاتی است، متوقف کرده است.
سیستم‌های قدیمی: به دلیل محدودیت‌های مربوط به به‌روزرسانی‌های نرم‌افزاری و وصله‌های امنیتی، بسیاری از سیستم‌ها در ایران قدیمی هستند و در برابر حملات سایبری آسیب‌پذیرند. به عنوان مثال، ایران به نسخه‌های قدیمی سیستم‌عامل‌هایی مانند ویندوز و محصولات نرم‌افزاری که دیگر در سطح جهانی پشتیبانی نمی‌شوند، متکی است که خطرات امنیت سایبری را افزایش می‌دهد.
دسترسی محدود به ابزارهای رمزنگاری: کشور همچنین با چالش‌هایی در زمینه دسترسی فناوری ایران به آخرین ابزارهای رمزنگاری و امنیت سایبری مواجه است که حفاظت از داده‌ها را برای کسب‌وکارها و سازمان‌های دولتی دشوارتر می‌کند.
مهاجرت نخبگان: محدودیت‌ها در دسترسی فناوری ایران، همکاری‌های علمی و فرصت‌های شغلی به فرار مغزها کمک کرده است. بسیاری از متخصصان ماهر ایران، به‌ویژه در زمینه‌های فناوری و مهندسی، به کشورهای دیگر مهاجرت می‌کنند تا به فرصت‌های بهتر و دسترسی به ابزارهای پیشرفته دست یابند.
راه‌حل‌های داخلی: در پاسخ به تحریم‌ها، ایران تلاش کرده است تا راه‌حل‌های فناوری خود را توسعه دهد. این شامل تولید گوشی‌های هوشمند، اپلیکیشن‌ها و سیستم‌های پرداخت داخلی و همچنین نسخه‌های جایگزین پلتفرم‌های جهانی مانند اپلیکیشن‌های پیام‌رسان و راه‌حل‌های تجارت الکترونیک است. اگرچه این تلاش‌ها برخی موفقیت‌ها را نشان داده است، اما نبود دسترسی به فناوری‌های پیشرفته، سطح پیچیدگی راه‌حل‌های داخلی را محدود می‌کند.
اینترنت ملی (شبکه ملی اطلاعات): ایران تلاش کرده است یک «اینترانت» یا اینترنت داخلی ایجاد کند که به دولت امکان کنترل بیشتر بر ارتباطات داخلی را می‌دهد. اتکا به شبکه‌های جهانی را کاهش می‌دهد. با این حال، این شبکه محدودیت‌هایی در دسترسی به محتوا و خدمات بین‌المللی ایجاد کرده و کاربران ایرانی را از شبکه جهانی اینترنت بیشتر منزوی کرده است.
سیستم‌های پرداخت و مالی: درگاه‌های پرداخت جهانی مانند ویزا، مسترکارت و پی‌پال مسدود هستند که انجام تراکنش‌های مالی بین‌المللی را برای کسب‌وکارهای ایرانی دشوار یا غیرممکن می‌کند. این موضوع بر یکپارچگی ایران با اکوسیستم تجارت الکترونیک جهانی تأثیر گذاشته و پتانسیل کارآفرینان ایرانی برای تجارت برون‌مرزی را محدود می‌کند.
چالش‌های اکوسیستم استارتاپی: استارتاپ‌های ایرانی در دسترسی به ابزارها و پلتفرم‌های ضروری مانند خدمات ابری و درگاه‌های پرداخت با چالش‌هایی مواجه هستند. این باعث محدود شدن رشد و توانایی آن‌ها برای مقیاس‌پذیری می‌شود. با این وجود، برخی از استارتاپ‌های محلی توانسته‌اند با ایجاد جایگزین‌های داخلی موفق شوند، اما عمدتاً از بازارهای جهانی جدا مانده‌اند.
نتیجه‌گیری: اگرچه ایران برای مقابله با این چالش‌ها تلاش کرده و نوآوری‌های داخلی را توسعه داده است، تأثیر کلی تحریم‌های فناوری کاهش سرعت پیشرفت فناوری و صنعتی کشور، انزوای آن از روندهای نوآوری جهانی و تحمیل هزینه‌های اقتصادی سنگین بوده است. این محدودیت‌ها همچنین بر زندگی روزمره ایرانیان تأثیر گذاشته و دسترسی آن‌ها به فناوری‌های مصرفی و خدمات دیجیتال که در بسیاری از نقاط دیگر جهان در دسترس است، محدود کرده است.
تمام حقوق برای پایگاه خبری سرمایه فردا محفوظ می باشد کپی برداری از مطالب با ذکر منبع بلامانع می باشد.
سرمایه فردا