سه شنبه ۶ آذر ۱۴۰۳
نظام چندقطبی که بریکس نمایانگر آن است، اساس همکاری و تعامل، را به جای تقابل، ساختارهای جدیدی قرار داده است. جزئیات را بخوایند؛
به گزارش سرمایه فردا، بابک کاظمی: با گذشت زمان و تغییرات گسترده در عرصه‌ی جهانی، نظام بین‌المللی از دوران تک‌قطبی و تسلط ایالات متحده به سمت نظامی چندقطبی در حال حرکت است. در این میان، گروه بریکس (BRICS) که از پنج کشور بزرگ برزیل، روسیه، هند، چین و آفریقای جنوبی تشکیل شده است، به عنوان یکی از مهم‌ترین نمادهای این تحول و تغییرات ساختاری در نظام بین‌الملل شناخته می‌شود. این مقاله به بررسی نقش بریکس در شکل‌دهی به عصر جدیدی از نظام چندقطبی جهانی می‌پردازد.
بریکس ابتدا در سال ۲۰۰۹ با هدف تقویت همکاری‌های اقتصادی و سیاسی میان اقتصادهای در حال توسعه تشکیل شد. کشورهای عضو بریکس با داشتن جمعیتی بیش از ۳ میلیارد نفر و تولید ناخالص داخلی‌ای بالغ بر یک چهارم تولید جهانی، به عنوان قدرت‌های نوظهور اقتصادی در سطح جهانی مطرح شده‌اند. این گروه به تدریج نقش خود را در عرصه‌های اقتصادی، سیاسی و حتی فرهنگی گسترش داده است.
پس از پایان جنگ سرد و فروپاشی شوروی، جهان به سمت یک نظام تک‌قطبی به رهبری ایالات متحده حرکت کرد. اما با ظهور قدرت‌های جدید اقتصادی همچون چین و هند و بازگشت روسیه به صحنه‌ی جهانی، این نظم به چالش کشیده شد. نظام چندقطبی به معنای وجود چندین مرکز قدرت است که هر یک به صورت مستقل در حوزه‌های اقتصادی، نظامی و سیاسی نفوذ دارند.
در این زمینه، بریکس نماد یک سیستم چندقطبی نوظهور است که تلاش دارد از وابستگی به قدرت‌های سنتی همچون ایالات متحده و اتحادیه اروپا بکاهد و نظم جدیدی را بر اساس همکاری‌های جنوب-جنوب برقرار سازد.
بریکس از طرق مختلف در حال ایفای نقش در تحولات نظام بین‌المللی است:
۱. همکاری اقتصادی: بریکس به عنوان یک بلوک اقتصادی در حال تلاش برای ایجاد ساختارهای مالی مستقل از نهادهای غربی است. نمونه بارز آن تأسیس بانک توسعه جدید (NDB) است که هدف آن تأمین مالی پروژه‌های توسعه‌ای اعضا و کشورهای در حال توسعه است.
۲. تقویت دیپلماسی چندجانبه: کشورهای بریکس به شدت از دیپلماسی چندجانبه حمایت می‌کنند و تلاش دارند نقش خود را در نهادهای بین‌المللی همچون سازمان ملل متحد تقویت کنند. هدف اصلی این کشورها تقویت صدای کشورهای در حال توسعه در صحنه‌های بین‌المللی است.
۳. چالش با هژمونی دلار: یکی از اهداف اصلی بریکس کاهش وابستگی به دلار آمریکا به عنوان ارز اصلی ذخیره جهانی است. با ایجاد مبادلات تجاری و مالی بر اساس ارزهای ملی، بریکس تلاش دارد سیستم مالی جدیدی را شکل دهد که کمتر تحت تأثیر تصمیمات اقتصادی ایالات متحده قرار گیرد.
بریکس با وجود تمامی دستاوردها، با چالش‌هایی نیز روبروست. اختلافات سیاسی و استراتژیک میان برخی اعضا (به ویژه هند و چین) و تفاوت‌های اقتصادی میان کشورهای عضو می‌تواند هماهنگی این گروه را تحت تأثیر قرار دهد. با این حال، فرصت‌هایی همچون افزایش همکاری‌های جنوب-جنوب، توسعه روابط اقتصادی میان اعضا و تقویت نهادهای مالی مستقل، بریکس را به عنوان یکی از بازیگران کلیدی در نظام بین‌المللی آینده معرفی می‌کند.
بریکس نه تنها به عنوان یک بلوک اقتصادی قدرتمند، بلکه به عنوان نمادی از نظام چندقطبی جدید جهانی شناخته می‌شود. با ادامه روند کاهش تسلط غرب و افزایش قدرت‌های اقتصادی نوظهور، نقش بریکس در شکل‌دهی به آینده‌ی نظام بین‌المللی اهمیت بیشتری پیدا می‌کند. این گروه می‌تواند نقش کلیدی در توسعه روابط بین‌المللی مبتنی بر برابری و احترام متقابل ایفا کند و به کاهش شکاف‌های اقتصادی و سیاسی میان شمال و جنوب کمک کند.
نظام چندقطبی که بریکس نمایانگر آن است، نوید جهانی را می‌دهد که در آن قدرت‌های مختلف بر اساس همکاری و تعامل، به جای تقابل، ساختارهای جدیدی را برای رفاه و ثبات جهانی ایجاد کنند.
تمام حقوق برای پایگاه خبری سرمایه فردا محفوظ می باشد کپی برداری از مطالب با ذکر منبع بلامانع می باشد.
سرمایه فردا