پایگاه خبری سرمایه فردا

پرونده قضایی برای زهره سادات هاشمی، مجری سابق صداوسیما، پس از انتشار مصاحبه‌ای انتقادی، بار دیگر مرز میان نقد رسانه‌ای و افشاگری سیاسی را در ایران به چالش کشیده است. در حالی‌که افکار عمومی خواهان شفافیت و پاسخ‌گویی‌اند، واکنش قضایی به جای گفت‌وگو، نشانه‌ای از بحران اعتماد و سردرگمی نهادی در برابر تحولات رسانه‌ای است.

در میانه بحران‌های اقتصادی، دیپلماتیک و اجتماعی، بازگشت رسانه‌هایی چون کیهان به موضوع «حجاب اجباری» نه‌تنها اولویت‌های جامعه را نادیده می‌گیرد، بلکه نشانه‌ای از تلاش برای حفظ گفتمانی است که حتی در میان چهره‌های سنتی اصولگرا نیز در حال فروریختن است. واکنش تند حسین شریعتمداری به سخنان محمدرضا باهنر، بیش از آنکه دفاع از شریعت باشد، تلاشی برای مهار شکاف درون‌جریانی و جلوگیری از بازتعریف قدرت است.

افسردگی در ایران دیگر یک اختلال فردی نیست، بلکه به پدیده‌ای اجتماعی و ملی بدل شده است. با آمارهایی که از ۲۵ تا ۵۰ درصد جمعیت را درگیر می‌دانند، و رتبه پایین ایران در شاخص جهانی شادی، کارشناسان هشدار می‌دهند که اگر این بحران روانی به‌عنوان اولویت سلامت عمومی تلقی نشود، تبعات آن بر بهره‌وری، سرمایه اجتماعی و آینده کشور سنگین خواهد بود.

در حالی که شهرداری تهران از احداث همراه‌سراهای جدید و پایان چادرخوابی اطراف بیمارستان‌ها خبر داده، واقعیت خیابان‌های پایتخت چیز دیگری می‌گوید. همراهان بیماران، همچنان در چادرها، ماشین‌ها و پیاده‌روها شب را به صبح می‌رسانند؛ میان وعده‌های نهادها، نوبت‌های درمانی طولانی، و هزینه‌هایی که از توانشان فراتر رفته است.

در حالی که حملات سگ‌های ولگرد به شهروندان، به‌ویژه کودکان، به بحرانی جدی در ایران تبدیل شده، نبود قانون جامع و نهاد مسئول برای مدیریت این حیوانات، سلامت عمومی را با تهدیدی روزافزون مواجه کرده است. مرگ دلخراش یک کودک چهار ساله در خوزستان، بار دیگر زنگ خطر را به صدا درآورد—هشداری که سال‌هاست شنیده می‌شود اما بی‌پاسخ مانده است.

در جوامعی که حل مسائل به تنهایی از عهده دولت‌ها خارج است، انجمن‌ها و نهادهای مردم‌نهاد می‌توانند با نقش‌آفرینی خلاقانه، مسیر عبور از بحران‌ها را هموار کنند. این یادداشت با تکیه بر نظریات اندیشمندان برجسته، نشان می‌دهد که انجمن‌ها چگونه با غربالگری مطالبات اصیل، تولید ایده‌های نو و گفت‌وگوی خردمندانه، نظم ناکارآمد را به نظمی کارآمد بدل می‌کنند—نظمی که توسعه را از مسیر مشارکت، نه از مسیر شوک و خشونت، ممکن می‌سازد

در این روایت طنز از منصوره رضایی، خواستگاری به صحنه‌ای از بازار برده‌فروشان تبدیل می‌شود؛ جایی که مادرشوهر، خواهرشوهر و خاله‌ها با نگاه‌های دقیق و پرسش‌های عجیب، ظاهر دختر را ارزیابی می‌کنند. از زاویه روسری تا رنگ پیژامه، همه چیز زیر ذره‌بین قرار می‌گیرد تا در نهایت، با تأیید خاله‌خانم، داماد اجازه ورود پیدا کند. این خاطره، نقدی شیرین و گزنده بر رسوم غیرمنطقی و نگاه کالایی به دختران در برخی سنت‌های خواستگاری است.

ملی‌گرایی‌ای که با ترکیب پارانویای دائمی و خودبزرگ‌بینی تاریخی، هر نقدی به نمادهای ملی را تهدیدی وجودی می‌بیند و با اسطوره‌سازی از فردوسی و روایت‌های گزینشی تاریخ، هویتی بسته و برتری‌طلب می‌سازد. نویسنده این جریان را نه نشانه اقتدار، بلکه بیماری فکری می‌داند که گفت‌وگو و نقد را سرکوب کرده و جامعه را در چرخه‌ای از ترس، خودستایی و تحریف تاریخی گرفتار می‌کند.

علی کاکادزفولی، جامعه‌شناس سیاسی، در این یادداشت تحلیلی به بررسی سازوکار شکل‌گیری تصویر مقتدر از رئیس‌جمهوری می‌پردازد؛ تصویری که پیش از تحقق دستاوردهای عینی، در ذهن مردم و نخبگان شکل می‌گیرد و بر پایه ثبات گفتمانی، توان اجرایی، انسجام تیمی و نشانه‌گذاری‌های سنجیده در داخل و خارج بنا می‌شود. او ضمن تشریح اجزای این تصویر، هشدار می‌دهد که چگونه خطاهای راهبردی، روایت‌های متناقض و نمایش‌گرایی می‌توانند سرمایه نمادین ریاست‌جمهوری را فرسوده کنند.