مخازن آب فایبرگلاس بهدلیل وزن سبک، مقاومت بالا در برابر خوردگی و دوام طولانی، در بسیاری از صنایع و مجتمعهای مسکونی استفاده میشوند. با این حال، در اثر عواملی مانند فشار زیاد، ضربه، تغییرات دما یا تماس با مواد شیمیایی، ممکن است در بدنه آنها ترک یا نشتی ایجاد شود. در این شرایط، تعمیر صحیح و اصولی مخزن فایبرگلاس ضروری است تا از نشت آب و خسارتهای ثانویه جلوگیری شود.
مخازن آب فایبرگلاس بهدلیل وزن سبک، مقاومت بالا در برابر خوردگی و دوام طولانی، در بسیاری از صنایع و مجتمعهای مسکونی استفاده میشوند. با این حال، در اثر عواملی مانند فشار زیاد، ضربه، تغییرات دما یا تماس با مواد شیمیایی، ممکن است در بدنه آنها ترک یا نشتی ایجاد شود. در این شرایط، تعمیر صحیح و اصولی مخزن آب فایبرگلاس ضروری است تا از نشت آب و خسارتهای ثانویه جلوگیری شود.
اهمیت تعمیر اصولی مخزن فایبرگلاس
تعمیر غیراصولی میتواند باعث نشت مجدد، تضعیف ساختار و حتی آلودگی آب شود. فایبرگلاس جنسی ترکیبی از الیاف شیشه و رزین است که در برابر فشار مقاوم است، اما در صورت شکستگی نیازمند ترمیم تخصصی میباشد.
با اجرای درست مراحل تعمیر، میتوان عمر مفید مخزن را تا چند سال افزایش داد و از هزینههای تعویض کامل جلوگیری کرد.
ایمنی قبل از شروع تعمیر
پیش از هرگونه اقدام، ایمنی را در اولویت قرار دهید.
- تخلیه کامل آب: ابتدا باید تمام مایعات داخل مخزن خارج شود.
- تهویه مناسب: اگر مخزن در فضای بسته قرار دارد، باید هوا بهخوبی جریان داشته باشد تا از تجمع بخارات رزین یا حلالها جلوگیری شود.
- وسایل محافظتی: استفاده از دستکش مقاوم، ماسک فیلتردار، لباس کار آستینبلند و عینک ایمنی ضروری است.
- بررسی وجود گاز یا بخارات قابل اشتعال: در محیطهای صنعتی باید پیش از شروع کار، از ایمن بودن فضا اطمینان حاصل شود.
ابزار و مواد لازم برای تعمیر مخزن فایبرگلاس
پیش از شروع، ابزارها و مواد زیر را آماده کنید تا کار بدون توقف پیش برود.
ابزارهای ضروری:
- کاردک یا چاقوی بتونهکاری
- سمباده در دو نوع زبر و نرم (شماره ۸۰ و ۳۲۰)
- دریل یا فرز کوچک برای باز کردن ترکهای عمیق
- قیچی مخصوص برش پشم شیشه
- برس یا قلمو برای رزینکاری
- تراز، متر و پارچه بدون پرز
مواد لازم:
- رزین اپوکسی یا پلیاستر مخصوص فایبرگلاس
- هاردنر (سختکننده)
- الیاف یا پشم شیشه (Fiber Mat)
- الکل صنعتی یا استون برای پاکسازی چربی
- چسب فایبرگلاس یا ژلکت برای نهاییسازی سطح

مرحله اول: تخلیه و خشکسازی کامل مخزن
قبل از هر کاری باید اطمینان حاصل کنید که داخل مخزن کاملاً خالی و خشک است. رطوبت باعث جدا شدن لایه رزین از بدنه میشود.
مراحل کار:
- تمام آب یا مایع موجود در مخزن را تخلیه کنید.
- با دستمال پارچهای یا دستگاه دمنده (Blower) رطوبت داخلی را از بین ببرید.
- در صورت وجود رسوبات یا جلبک، با آب گرم و شوینده ملایم تمیز کنید.
- در آخر، اجازه دهید مخزن ۲ تا ۳ ساعت در هوای آزاد خشک شود.
⚠️ نکته: از خشککن حرارتی مستقیم استفاده نکنید، چون ممکن است باعث تابخوردگی فایبرگلاس شود.
مرحله دوم: تمیز کردن و آمادهسازی محل آسیبدیده
سطح ترکخورده یا سوراخشده باید برای چسبندگی بهتر آماده شود. هر گونه چربی یا گرد و غبار مانع اتصال رزین میشود.
روش آمادهسازی:
- محدوده اطراف آسیب را با سمباده زبر (۸۰ ) زبر کنید تا سطح یکنواخت شود.
- اگر ترک عمیق است، با دریل یا سنگ فرز، حفره را V شکل باز کنید تا لایههای جدید در عمق نفوذ کنند.
- با الکل صنعتی یا استون چربیها را پاک کنید.
- از یک پارچه بدون پرز برای خشک کردن نهایی استفاده نمایید.
مرحله سوم: برآورد وسعت آسیب و تعیین نوع تعمیر
قبل از شروع رزینکاری، میزان خرابی را مشخص کنید تا بدانید چند لایه پشم شیشه نیاز است.
در آسیبهای بزرگتر، باید ابتدا ناحیه شکسته را ببُرید و سپس با الیاف جدید پر کنید تا ساختار اولیه بازسازی شود.
مرحله چهارم: آمادهسازی رزین اپوکسی
رزین اپوکسی و هاردنر باید دقیقاً طبق دستورالعمل شرکت سازنده ترکیب شوند.
مراحل ترکیب:
- مقدار مورد نیاز رزین را در ظرف بریزید (مثلاً ۲۰۰ گرم).
- بر اساس نسبت معمول (۲ به ۱)، ۱۰۰ گرم هاردنر اضافه کنید.
- با کاردک پلاستیکی هم بزنید تا مخلوط یکنواخت شود.
- در محیطی با دمای ۲۰ تا ۳۰ درجه کار کنید تا رزین زمان کافی برای کارپذیری داشته باشد.
⚠️ هشدار: رزین پس از ۱۰ تا ۱۵ دقیقه شروع به سفت شدن میکند، بنابراین آن را مرحلهبهمرحله درست کنید، نه همه را یکجا.
مرحله پنجم: اجرای لایه اول رزین (پوشش پایه)
این لایه، پایهی اصلی اتصال مواد ترمیمی به بدنه فایبرگلاس است.
نحوه اجرا:
- با قلمو، لایهای یکنواخت از رزین اپوکسی را روی محل ترک یا شکستگی بزنید.
- ضخامت رزین نباید زیاد باشد تا حباب نگیرد.
- اجازه دهید ۵ دقیقه بگذرد تا رزین به حالت نیمهچسبناک درآید.
مرحله ششم: افزودن پشم شیشه و لایهگذاری چندگانه
در این مرحله، استحکام فیزیکی بازسازی شکل میگیرد.
روش کار:
- پشم شیشه را به ابعاد حدود ۲ تا ۳ سانتیمتر بزرگتر از محل آسیب ببُرید.
- آن را روی لایه رزین نیمهخشک قرار دهید.
- با قلمو یا کاردک، مجدداً روی آن رزین بزنید تا الیاف کاملاً اشباع شوند.
- با دستکش، حبابهای هوا را از زیر لایه خارج کنید.
- برای ترکهای متوسط، ۳ لایه پشم شیشه در جهتهای متفاوت اجرا کنید:
o لایه اول افقی
o لایه دوم عمودی
o لایه سوم مورب (۴۵ درجه)
- هر لایه را حدود ۱۵ دقیقه تا نیمهخشک شدن لایه زیرین انجام دهید.
در پروژههای صنعتی، کارشناسانی مانند تیمهای فنی فرآب صنعت معمولاً از روش الیاف متقاطع و فشار مکانیکی کنترلشده استفاده میکنند تا چسبندگی کامل و مقاومت فشاری بالا تضمین شود.

مرحله هفتم: لایه نهایی و تسطیح سطح
برای زیبایی و مقاومت بیشتر، باید سطح تعمیرشده صاف و یکدست شود.
مراحل انجام:
- پس از خشک شدن کامل لایهها (حدود ۴ ساعت)، یک لایه نازک از ژلکت یا چسب فایبرگلاس روی سطح بزنید.
- این لایه، سطح را براق، ضد آب و مقاوم در برابر UV میکند.
- اگر سطح ناهموار شد، با سمباده نرم (۳۲۰) سطح را صیقل دهید.
- سپس با پارچه تمیز گرد و غبار را پاک کنید.
مرحله هشتم: خشک شدن و عملآوری کامل (Curing)
رزین اپوکسی برای سخت شدن کامل به زمان نیاز دارد.
مدتزمان خشک شدن:
- دمای ۲۵ درجه: ۲۴ ساعت
- دمای کمتر از ۲۰ درجه: تا ۴۸ ساعت
- با استفاده از هیتر یا نور غیرمستقیم میتوان زمان را کاهش داد.
در این مدت، مخزن نباید حرکت داده شود یا در معرض آب و گرد و غبار قرار گیرد.
مرحله نهم: تست نهایی آببندی
پس از پایان خشک شدن، وقت آن است که مطمئن شویم تعمیر موفقیتآمیز بوده است.
نحوه تست:
- مخزن را تا نیمه با آب پر کنید.
- محلهای تعمیر را از بیرون بررسی کنید.
- اگر نشتی مشاهده نشد، پس از ۲۴ ساعت، آب را تخلیه کرده و بررسی دوم را انجام دهید.
- در صورت نشت جزئی، مجدداً یک لایه رزین نازک روی همان نقطه بزنید.
اگر پس از دو مرحله تست، هیچ نشتی وجود نداشت، تعمیر کاملاً موفق بوده است.
نکات مهم برای تعمیر حرفهای مخازن فایبرگلاس
- هرگز روی سطح خیس یا مرطوب رزین نزنید.
- نسبت اختلاط رزین و هاردنر را دقیق رعایت کنید.
- برای چسبندگی بهتر، لایهها را در جهت متقاطع بگذارید.
- از تماس مستقیم رزین تازه با نور آفتاب جلوگیری کنید.
- در مخازن بزرگ، بهتر است ترمیم از داخل و خارج بهصورت همزمان انجام شود.

زمان لازم برای تعمیر کامل
مدتزمان تعمیر به شدت آسیب بستگی دارد.
بهطور میانگین برای ترکهای سطحی، از زمان تخلیه تا آببندی نهایی حدود ۲۴ تا ۴۸ ساعت زمان نیاز است.
در شکستگیهای بزرگتر، ممکن است این زمان به سه روز نیز برسد.
نگهداری پس از تعمیر
برای افزایش طول عمر مخزن پس از تعمیر، رعایت چند نکته ضروری است:
- هر شش ماه یکبار سطح داخلی و خارجی را بررسی کنید.
- در محیطهای روباز، مخزن را با رنگ ضد UV بپوشانید تا در برابر آفتاب مقاوم بماند.
- از وارد شدن ضربه مکانیکی یا بار سنگین روی بدنه جلوگیری کنید.
- اگر مخزن حاوی آب شیمیایی است، از رزین مخصوص مقاوم در برابر اسید استفاده کنید.
- هنگام شستوشو از شویندههای ملایم و غیرخورنده استفاده نمایید.
اشتباهات رایج در تعمیر مخازن فایبرگلاس
- عدم خشکسازی کامل پیش از رزینکاری
- استفاده از رزینهای بیکیفیت یا ارزان
- سمبادهزنی بیش از حد که موجب نازک شدن بدنه میشود
- عجله در پر کردن مخزن پیش از سخت شدن کامل رزین
- نادیده گرفتن تهویه مناسب هنگام کار با مواد شیمیایی
جمعبندی
تعمیر مخزن آب فایبرگلاس فرآیندی است که با دقت، زمانبندی و رعایت اصول فنی میتواند به نتیجهای مطمئن و ماندگار منجر شود.
از تخلیه و خشکسازی گرفته تا رزینکاری و تست نهایی، هر مرحله نقش مهمی در آببندی کامل و افزایش دوام دارد.
در پروژههای صنعتی یا مخازن بزرگ، بهرهگیری از نیروهای متخصص و تجهیزات حرفهای همانند روشهای مورد استفاده در فرآب صنعت، باعث میشود تعمیر با کیفیت بالاتر و عمر مفید بیشتر انجام شود.
با رعایت این مراحل، حتی مخازن قدیمی و ترکخورده نیز میتوانند سالها دوباره به کار خود ادامه دهند و از هزینه تعویض کامل جلوگیری شود.