سه شنبه ۸ مهر ۱۴۰۴
با وجود الزام قانونی برای داشتن گواهینامه موتورسیکلت، هنوز میلیون‌ها نفر در کشور بدون مدرک رسمی رانندگی می‌کنند. طرح‌های یک‌روزه پلیس برای صدور گواهینامه، ممنوعیت تردد دوچرخه در معابر شلوغ، و مجازات قانونی برای رانندگی بی‌گواهینامه، همگی نشان می‌دهند که قانون‌گریزی در حمل‌ونقل شهری به نقطه هشدار رسیده است.
به گزارش سرمایه فردا، خیابان‌های شهر پر شده‌اند از موتورسوارانی که بی‌گواهینامه، بی‌کلاه ایمنی و بی‌توجه به قانون، در میان خودروها می‌پیچند و می‌تازند. برخی از آنها جوان‌اند، برخی کارگر، و برخی صرفاً بی‌اطلاع از اینکه رانندگی با موتورسیکلت بدون گواهینامه، نه فقط تخلف، بلکه جرم است. در این میان، دوچرخه‌سواران نیز سهم خود را از بی‌نظمی شهری دارند؛ در معابر شلوغ، بدون مسیر ویژه، در معرض تصادف و بی‌قانونی. پلیس راهور، با طرح‌های یک‌روزه و هشدارهای قانونی، می‌کوشد نظم را بازگرداند، اما آیا این تلاش‌ها کافی است؟ آیا شهروندان می‌دانند که حتی سوار شدن بر اسکوتر یا دوچرخه در معابر عمومی، آنها را مشمول رعایت قوانین رانندگی می‌کند؟ این گزارش، نگاهی دارد به وضعیت گواهینامه‌ها، طرح‌های پلیس، و چالش‌های قانونی در مسیر تردد شهری.
با آنکه به استناد ماده یک آیین نامه صدور انواع گواهینامه رانندگی مصوب سال۱۳۹۰ هیات وزیران ، رانندگی با هرنوع وسیله نقلیه موتوری زمینی مستلزم داشتن گواهینامه رانندگی متناسب با آن وسیله است، هنوز گروهی از شهروندان مدعی اند که موتور، اسکوترهای برقی و دوچرخه از این قاعده مستثنی هستند. همین ادعا باعث شده تا شهر پرباشد از موتورهایی که راکبان آنها را اکثرا جوانان و افرادی تشکیلی می دهند که اصلا نیازی به گرفتن گواهینامه برای ترددهایشان با موتور را احساس نمی کنند!
این رویه باعث شد تا سردار سید کمال هادیانفر، رئیس پلیس وقت راهور در خرداد ماه ۱۴۰۲رسما خبر از اجرای طرحی داد که براساس آن به موتورسواران، یک روزه گواهینامه می دادند.
وی آن زمان گفته بود، طبق آمارهای پلیس راهنمایی و رانندگی، شش میلیون و ۸۰۰ هزار نفر در کشور از موتورسیکلت استفاده می‌کنند، اما فاقد گواهینامه موتورسیکلت هستند. اگر با همین روال عادی و جاری بخواهیم کاری کنیم که این افراد گواهینامه موتورسیکلت دریافت کنند، بیش از ۴۰ سال زمان لازم است. به همین دلیل نیز طرح ارائه یک روزه گواهینامه موتورسیکلت طراحی شد. دلایلی که منجر به عدم دریافت گواهینامه موتورسیکلت از سوی موتورسیکلت سواران شده شامل مشکلاتی مانند گرانی، طولانی شدن فرآیند دریافت گواهینامه و … است.
گرچه در دهه‌های گذشته نیز، مشابه همین طرح در سطح کشور اجرا شده بود و متقاضیان گواهینامه موتورسیکلت، همزمان آزمون آیین‌نامه و شهری موتور را در یک روز می‌دادند و می‌توانستند گواهینامه خود را دریافت کنند. اما تقریبا از حدود یک دهه پیش به یک‌باره اجرای طرح صدور گواهینامه یک‌روزه موتورسیکلت متوقف شد و صدور گواهینامه موتورسیکلت به آموزشگاه‌های بخش خصوصی سپرده شد؛ متاسفانه در عمل شاهد این بودیم که با سپرده شدن صدور گواهینامه موتور به آموزشگاه‌های بخش خصوصی، فرایند اخذ گواهینامه هم بسیار پرهزینه و زمان‌بر و سخت شد.
حالا اما یکی دو سالی است که پلیس دوباره به فکر ادامه حرکت در مسیر گذشته افتاده است. رویه ای که حکایت از آن داشت که پلیس معتقد است رفتارهای سلبی مانند استفاده از «کفی» نمی‌تواند موتورسیکلت‌سواران را وادار به رعایت قوانین کند. کمااینکه همان زمان سردار تیمور حسینی، رئیس پلیس کنونی راهور که آن زمان جانشین پلیس راهوربود، گفته بود؛ به ماموران پلیس راهور اعلام شده که اگر یک موتورسیکلت‌سوار، قوانین را رعایت می‌کرد و کلاه ایمنی هم داشت دیگر به بهانه بررسی مدارک او را متوقف نکنند.
سرهنگ کرمی اسد رئیس پلیس راه فراجا، نیز در این میان مدعی است که راکبین انواع موتورسیکلت ها باید دارای گواهینامه رانندگی موتورسیکلت باشند و در این میان هیچ تفاوتی بین موتورسیکلت‌های کاربراتوری ، انژکتوری و برقی به لحاظ ضرورت داشتن گواهینامه رانندگی برای راننده آن وجود ندارد.
به گفته وی داشتن ۱۸سال تمام ، ارائه گواهی سلامت جسمی و روانی از مراجع صلاحیت دار پزشکی ، ارائه گواهی طی دوره‌های آموزش نظری و عملی از آموزشگاه‌ها و یا مراکز مجاز آموزش رانندگی، قبولی در آزمون های تئوری و مهارت عملی از شرایط لازم برای اخذ گوهینامه موتورسیکلت می‌باشد.
اما علاوه بر موتور ها، طی چند سال اخیر تهران و بسیاری از دیگر شهرهای بزرگ کشور، شاهد ظهور دوباره دوچرخه سوارانی هستند که برای تردد در معابر و خیابان ها از این وسیله استفاده می کنند تا هم ورزشی کرده باشند و هم در ترافیک گیر نکنند. ولی در عین حال، آمار تصادف های ثبت شده از دوچرخه سوارها نگران کننده است. سرهنگ فیروز کشیر معاون اجتماعی و فرهنگی پلیس راهور تهران بزرگ می گوید که بر اساس آمار، سال گذشته ۴۰ فقره تصادف خسارتی، ۱۴۴ مورد تصادف جرحی رخ داد و ۲ فقره تصادف فوتی برای دوچرخه سواران رخ داد. موضوعی که نشان می دهد «دوچرخه» نیز می تواند خطرناک باشد. اما آیا رانندگی با دوچرخه نیز نیاز به گواهینامه دارد یا خیر؟ والی که کشیر در پاسخ به آن می گوید: دوچرخه وسیله نقلیه‌ای است که سرعت پائینی دارد، موتور ندارد و بیشتر در اماکن سربسته و ورزشی استفاده می‌شود؛ بنابراین نیاز به گواهینامه ندارد؛ اما راکبان آن باید قوانین را رعایت کنند تا در امان بمانند.
با این حال وی تاکید می کند که تردد دوچرخه‌سوار در خیابان‌های شلوغ ممنوع است:« بر اساس ماده ۱۶۷ آئین نامه راهنمایی و رانندگی عبور موتور گازی، موتورسیکلت و دوچرخه از پیاده‌رو، وسط دسته‌ها، بازار و نقاط شلوغ ممنوع است و در واقع دوچرخه‌ها باید از محل ویژه خود عمل کنند. »
جالب اینجاست که براساس قانون وقتی عابرپیاده‌ای سوارِ خودرو، موتورسیکلت، دوچرخه یا حتی اسکوتر و اسکیت شود، دیگر حکم راننده را پیدا می‌کند، زیرا روی پاهای خود راه نمی‌رود؛ و درست به همین دلیل باید قوانین را رعایت کند.
کشیر در حالی این ادعا را مطرح می کند که هنوز در تهران و دیگر شهرهای کشور هیچ مسیر مشخصی برای تردد دوچرخه سوارها ایجاد نشده است و بخشی هم که در دوره مدیریتی پیشین شهرداری، در پایتخت اجرا شده بود، در ابتدای دوره کنونی برچیده شد!
با تمام این تفاصیل هنوز یک سوال، باقی می ماند. اینکه موتورسورای و کلا؛ رانندگی بدون گواهینامه چه مجازاتی را به دنبال دارد. سوالی که سرهنگ کرمی اسد در پاسخ به آن می گوید: شاید خیلی ها ندانند که رانندگی بدون گواهینامه چه تبعاتی را برای آنها به همراه دارد. مطابق ماده ۷۲۳ قاون مجازات اسلامی (تعزیرات) رانندگی بدون داشتن گواهینامه با هرنوع وسیله نقلیه خودرویی و موتوری تخلف نبوده؛ بلکه جرم محسوب می گردد و همکاران ما درصورت مشاهده ، ضمن متوقف کردن وسیله نقلیه ، متخلف را به مراجع قضایی معرفی می نمایند.
تمام حقوق برای پایگاه خبری سرمایه فردا محفوظ می باشد کپی برداری از مطالب با ذکر منبع بلامانع می باشد.
سرمایه فردا