دلایل محبوبیت رباعیات خیام در ژاپن

فاطمه لطفی: مشهورترین چهره ادبیات ایران در ژاپن خیام است و در میان آثار فارسی ترجمه شده به ژاپنی، رباعیات پرفروش‌ترین کتاب است.
ترجمه مستقیم «ریوساکو اوگاوا» از رباعیات از ۱۹۴۸ که اولین چاپ آن درآمد تا پایان سال ۲۰۰۴، ۶۳ بار تجدیدچاپ شد.
در همه‌پرسی بین خوانندگان کتاب‌های برتر انتشارات ایوانامی، رباعیات خیام جزو کتاب‌های برتر این انتشارات انتخاب شد. اولین بار رباعیات خیام در ۱۹۰۸ به قلم شاعری به نام «آری‌آکه کامبارا» به ژاپنی ترجمه شد.
کامبارا شش رباعی از ترجمه «ادوارد فیتزجرالد» را انتخاب و به ژاپنی ترجمه کرد.
ترجمه کامبارا بسیار شاعرانه بود به‌طوری که ۳۴ سال بعد «ریو موری» تحت تاثیر این ترجمه ۷۵ رباعی از چاپ اول فیتزجرالد را ترجمه کرد. در این ترجمه معانی اشعار خیام به تفکرات او نزدیک‌تر است.
«هیکوزو کاکیسه» در ۱۹۱۰ مجموعه کاملی از رباعیات خیام را به ژاپنی ترجمه کرد.
بعدها بیش از ۲۰ ترجمه دیگر هم از رباعیات خیام به ژاپنی چاپ شد. اولین ترجمه به صورت نثر از رباعیات خیام در ۱۹۱۵ منتشر شد.در ۱۹۱۲ «شیگه‌رو آراکی» برای اولین بار رباعیات خیام را از فارسی به ژاپنی ترجمه کرد.

اوسامو قبل از خودکشی رباعیات خیام را خواند

«چین شون‌شین» که به گفته خودش در زمان جنگ جهانی دوم در میان شعله‌های آتش جنگ همیشه یک نسخه از رباعیات خیام را در دست داشت، از نسخه‌های خطی رباعیات در کتابخانه دانشگاه آکسفورد  کتابخانه لاهور، ۱۵۰ رباعی را انتخاب و به ژاپنی ترجمه کرد. که به خاطر اصالت تایوانی این مترجم، این کتاب به غیر از ژاپن در تایوان هم منتشر شد.
اما بهترین ترجمه رباعیات به ژاپنی توسط «ریوساکو اوگاوا» در سال ۱۹۴۸ و در انتشارات ایوانامی چاپ شده است.  در سال ۱۹۷۹ این کتاب بازبینی و تصحیح شد و ۱۴۳ رباعی، دقیقا همان رباعی‌هایی که صادق هدایت در «ترانه‌های خیام» آورده، چاپ شد.
یکی از آخرین کتاب‌هایی که «اوسامو دازای»، نویسنده کتاب «زوال بشری» قبل از خودکشی روی میز خود داشت، ترجمه‌ای از رباعیات خیام بود.
 خلاصه شده از مقدمه «قدرت‌الله ذاکری» بر ترجمه کتاب «زوال بشری» نوشته «اوسامو دازای»